Dotychczas nikt nie korzystał z tych rozwiązań na taką skalę i nie używał ich „do wszystkiego”. Po części dzieje się tak z przyczyn obiektywnych, faktycznie trudno o lepszy zamiennik.

Skoro nie możemy spotykać się fizycznie, to będziemy porozumiewać się online – zdają się teraz mówić jednym głosem zarówno korporacje, jak i małe i średnie przedsiębiorstwa. Czyżby home office miał wejść na stałe do wachlarza popularnych form świadczenia pracy? Można odnieść wrażenie, że dla wielu komentatorów to będzie naturalna kolej rzeczy. W zasadzie to bardzo pożądana reakcja biznesu – przenieść co się da do Internetu – na krytyczną sytuację, którą zgotował nam koronawirus. I również reakcja niezaskakująca, przecież od lat ogromna część spraw, zarówno w administracji, jak i biznesie rozgrywa się wirtualnie, a tony mniej lub bardziej formalnych dokumentów przepływają przez skrzynki e-mailowe, aplikacje i formularze www.

Nowa komunikacja

Pracodawcy słusznie uznali, że trzeba chronić swoich podwładnych przed koronawirusem i zgodnie z wytycznymi lekarzy epidemiologów kazać zostać im w domach. Jednocześnie uświadomili sobie, że nie mogą wszystkich zwolnić z obowiązku świadczenia pracy. A zatem komu było można zaaplikowali rozwiązanie określane mianem home office.I nagle, coś, co do niedawna było luksusem dostępnym dla nielicznych, z dnia na dzień stało się normą. Miliony zaczęły świadczyć pracę nie wychodząc z domu. W efekcie są branże, które w dobie ogólnoświatowej pandemii doświadczają teraz prawdziwego oblężenia. I jedną z nich jest niewątpliwie telekomunikacja, czyli komunikacja na odległość. Wręcz drugą młodość przeżywają – poniekąd już spowszedniałe – systemy do prowadzenia wideokonferencji.

Narzędzie znane chętnie widziane

Oczywiście z rozwiązań typu wideokonferencja korzystało się w korporacjach międzynarodowych od dekad. Od lat, ze względu na postęp technologiczny i spadające ceny usług, chętniej zaczęły korzystać małe i średnie przedsiębiorstwa (czego dowodem  jest rozkwit takich spółek jak np. amerykański Zoom). A dla freelancerów i start-upów to zawsze była rutyna. Jest jednak jedno „ale”. Dotychczas nikt nie korzystał z tych rozwiązań na taką skalę i nie używał ich „do wszystkiego” .

Po części dzieje się tak z przyczyn obiektywnych, faktycznie trudno o lepszy zamiennik. Do dyspozycji mamy nie tylko głos, ale i obraz – co teoretycznie mocno poprawia interakcję z rozmówcą. W jakimś sensie obraz też dyscyplinuje. Wykorzystywanie i niejako odkrywanie nowych zastosowań – dotychczas niepraktykowanych w danej organizacji – powoduje, że zaczynamy wierzyć w uniwersalność wideokonferencji. Zaczynamy zastanawiać się, czy przychodzenie do biura miało sens (skoro tak wiele można teraz załatwić siedząc w kapciach na kanapie)? W mediach społecznościowych nie sposób nie trafić na wpisy zachwyconych (póki co) tą formą pracy.

Teraz jest smutno

Jednak ta zdawałoby się technologiczna sielanka ma swoje wady. Fundamentalne z punktu widzenia ludzkiej percepcji. Wideokonferencja, choć w wielu przypadkach atrakcyjna, stanowi jedynie substytutnaturalnej konwersacji, którą dla człowieka jest fizyczny kontakt z drugim człowiekiem. Jak to ujęła moja córka, ucząca się właśnie online: „Wolałam normalnie chodzić do szkoły. To była frajda – spotkać znajomych, wysłuchać wyjaśnień od nauczycieli, nawet jeśli nie za wszystkimi się przepada. Teraz jest smutno”. Tymi słowami dotknęła sedna problemu.

Komunikacja interpersonalna nie składa się wyłącznie z naszego głosu i wizerunku naszej twarzy. Żeby dobrze zrozumieć intencje rozmówcy musimy mieć dostęp do mowy jego ciała, jego gestykulacji. Musimy mieć szansę na wejście z nim w interakcję. Formuła wideokonferencji, mimo wielu udogodnień, znakomitej jakości dźwięku i obrazu, nie tworzy przestrzeni na naturalne dla nas odruchy. A nawet na takowe nie pozwala.

Zwykłe danie znaku ręką, znaczące spojrzenie w oczy rozmówcy czy chrząknięcie w trakcie jego wypowiedzi – każdy z tych gestów ma wpływ na odbiór komunikatu. Ale w żaden sposób nie doświadczymy tego za pośrednictwem nawet najlepszego systemu do wideokonferencji.

Tu i teraz 

Poza tym pewne sprawy dzieją się tu i teraz. W biurze czy coworku moglibyśmy po prostu głośno zapytać i natychmiast usłyszeć reakcję naszych kolegów i koleżanek. Mieć ich spontaniczną, naturalną reakcję nieprzetworzoną przez kamerę i mikrofon. I nie odłożoną w czasie. Co także niesie ze sobą konsekwencje w komunikacji. Tak, wideokonferencje są bardzo dobrym rozwiązaniem na dzisiejsze, nietypowe, trudne miesiące. Z pewnością wyniesione teraz doświadczenia pozwolą wielu pracodawcom z mniejszą obawą decydować się w przyszłości na delegowanie pracownika do pracy w systemie home office. Zapewne część pracodawców odkryje nowe źródło oszczędności w utrzymaniu swoich podwładnych wyłącznie online. Ale nie oszukujmy się. Ludzie potrzebują ludzi, żeby dobrze funkcjonować. Nie da się dobrze komunikować, być twórczym i innowacyjnym nie wchodząc w interakcje z innymi. Wszystko mówi w tym kontekście tytuł bestsellerowej książki Elliota Aronsona: „Człowiek, istota społeczna”.

Waldemar Leszczyński

Jak donoszą poszczególne narodowe sieci telekomunikacyjne, ruch internetowy w krajach europejskich wzrósł nawet o 50 proc. W naszym kraju np. Play donosi o wzroście transmisji danych o 40 proc. Sytuacja zrobiła się na tyle poważna – również z technicznego punktu widzenia – że do interwencji poczuła się upoważniona Komisja Europejska. – Telepraca i streaming bardzo pomagają, ale infrastruktura może być obciążona. Aby zapewnić wszystkim dostęp do Internetu, zastosujmy definicję #SwitchToStandard, gdy HD nie jest konieczne – napisał komisarz Thierry Breton na Titterze. Po czym formalnie poprosił operatorów platform takich jak Amazon, czy Netflix, a także YouTube o obniżenie rozdzielczości z HD do SD aż do czasu opanowania COVID-19. W ten sposób Europa ratuje przeciążone łącza internetowe, na niespotykaną skalę wykorzystywane prywatnie do oglądania filmów i seriali, a biznesowo do kontynuowania działalności operacyjnej w systemie home office.